لک صورت مشکل شایعی است که میتواند در هر زمانی ایجاد شود، اما غالبا در میانسالی و در اثر تماس طولانیمدت با نور خورشید رخ میدهد. از سایر دلایل بروز این مشکل میتوان به تغییرات هورمونی و بیماریهای پوستی اشاره کرد. در این مقاله از دیجیکالا مگ به معرفی انواع لکههای پوستی و دلایل بروز آنها میپردازیم و در نهایت شما را با چند راهکار عالی برای مقابله با این مشکل آشنا میکنیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
علت لک صورت
لک صورت نشانه چیست؟
سریع ترین راه از بین بردن لک صورت
درمان قطعی لک صورت
1. درمان لکهای پوستی با کرمهای تجویزی
2. حذف لکههای پوستی با لایهبرداری شیمیایی
3. درمان لک صورت با لیزر
4. درمان لک با میکرونیدلینگ
5. درمان لک با مزونیدلینگ
6. از بین بردن لک صورت با میکرودرم ابریژن
7. درمان لک صورت با کرایوتراپی
8. درمان لک با فیشیال صورت
9. راههای از بین بردن لک صورت در خانه
10. درمان لکهای سفید صورت
انواع لک پوستی
1. لکههای قهوهای روی پوست
2. کک و مک
3. ملاسما یا لک ناشی از بارداری
4. لک ناشی از آفتابسوختگی
5. لک جای جوش
6. لکهای سفید پوستی
7. بیماری برص
کلام پایانی
علت لک صورت
هر شخصی ممکن است در مقطعی از زندگی خود با مشکل لک صورت مواجه شود. هیچ دلیل مشخصی برای ایجاد لک وجود ندارد، چون طیف وسیعی از عوامل زمینهای میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند. عواملی که شانس ابتلا به این عارضه را افزایش میدهند، عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای مدت طولانی
- بارداری
- جای جوشهای گذشته
- بیماریهای پوستی مانند آکنه، اگزما یا پسوریازیس
- آسیبدیدگی پوست یا وارد آمدن ضربه به آن
- مصرف داروهایی که باعث افزایش تولید رنگدانه میشوند.
- بیماری کبدی
- افزایش سن
- تغییرات هورمونی بهدلیل بارداری یا یائسگی
- مواجهه با نور خورشید
- اسکار ناشی از پسوریازیس یا سایر بیماریهای پوستی
لک صورت نشانه چیست؟
در بیشتر موارد، لکهای صورت بیضرر هستند اما گاهیاوقات ممکن است از یک بیماری زمینهای مثل ملانوما (یک نوع سرطان پوست) ناشی شوند. اگر نمیدانید علت لکهای روی صورت شما چیست، به متخصص پوست مراجعه کنید. همچنین در مواردی که با علائم زیر مواجه میشوید، باید در اسرع وقت نزد پزشک بروید:
- ظهور ناگهانی لک روی پوست
- خارش
- گزگز
- خونریزی
- تغییر رنگ یا اندازهی لک
پزشک با معاینهی بدنی و گرفتن شرح حال میتواند علت مشکل شما را شناسایی کند. در طول معاینهی بدنی ممکن است پزشک برای تعیین وسعت لکهها از چراغ یا لامپ وود (Wood’s lamp) استفاده کند. همچنین اگر به سرطان پوست مشکوک شود، از لکهها نمونهبرداری میکند.
سریع ترین راه از بین بردن لک صورت
سریعترین روشهای درمان لک صورت را میتوان به دو بخش اصلی تقسیم کرد. در بخش کلینیکی، اقداماتی مانند لیزر درمانی و لایهبرداری شیمیایی تحت نظر پزشک انجام میشود که معمولاً نتایج سریع و قابلتوجهی دارند. در بخش خانگی و مراقبتی، استفاده از محصولات روشنکننده حاوی ترکیباتی مانند هیدروکینون، ویتامین C و آربوتین میتواند مؤثر باشد. همچنین، ماسکهای طبیعی با موادی مثل آبلیمو و عسل تا حدی به کاهش تیرگی و روشنتر شدن پوست کمک میکنند.
درمان قطعی لک صورت
1. درمان لکهای پوستی با کرمهای تجویزی
کرمهای روشنکنندهی تجویزی حاوی ترکیبات مختلفی مثل هیدروکینون و رتینوئید هستند. معمولا چند ماه طول میکشد تا این محصولات تیرگی لکههای پوستی را کاهش دهند. در ادامه مزایا و معایب کرمهای روشنکننده را با جزئیات بیشتری توضیح میدهیم.
کرمهای حاوی هیدروکینون
هیدروکینون یک عنصر محبوب برای درمان هایپرپیگمانتاسیون است، چون تولید ملانین را کاهش میدهد. با این حال، بعضی از کشورها استفاده از آن را بهدلیل نگرانیهای ایمنی ممنوع کردهاند. بهعنوان مثال، در یک مطالعهی حیوانی مشاهده شد که هیدروکینون روی لایهی فوقانی پوست تاثیر منفی دارد که این میتواند خطرات مرتبط با عوامل محیطی و اشعهی ماوراء بنفش خورشید را افزایش دهد و حتی به سرطان پوست منجر شود. با این حال، برای نتیجهگیری قطعی باید به تحقیقات بیشتری نیاز است.
هیدروکینون بهخصوص در غلظتهای بالا میتواند باعث تحریک پوست شود. همچنین اگر آن را با دقت روی پوست خود نمالید، ممکن است نواحی اطراف لکههای تیره را بیش از حد روشن کند.
کرمهای حاوی رتینوئید
رتینوئیدها از مشتقات ویتامین A هستند. آنها فرآیند جایگزینی سلول را در پوست افزایش میدهند که این میتواند بهمرور زمان باعث کمرنگ شدن لک صورت شود. متخصصان پوست ممکن است یک رتینوئید با قدرت بالا مثل ترتینوئین را برای درمان هایپرپیگمانتاسیون شدید تجویز کنند. معمولا سه تا 6 ماه طول میکشد که اثربخشی این محصولات مشخص شود.
هر چقدر رتینوئید قویتر باشد، احتمال تحریک پوست بیشتر است. رتینوئید حساسیت پوست را به اشعهی ماوراء بنفش خورشید افزایش میدهد. بنابراین در حین استفاده از آن باید حتما کرم ضدآفتاب بزنید.
محصولات حاوی رتینوئید برای زنان باردار مناسب نیستند، چون ویتامین A روی جنین تاثیر منفی دارد و ممکن است باعث نقایص مادرزادی شود.
2. حذف لکههای پوستی با لایهبرداری شیمیایی
لایهبرداری شیمیایی شامل استفاده از محلولهای مخصوص روی پوست است. این محلولها سطح پوست را لایهبرداری میکنند و بهتدریج باعث محو شدن لکههای تیره میشوند. از عوارض این روش میتوان به اسکار، عفونت و روشن یا تیره شدن پوست اشاره کرد. قرمزی هم ممکن است تا چند هفته ادامه داشته باشد.
افرادی که مستعد ابتلا به اسکار یا هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب هستند یا در 6 ماه گذشته از ایزوترتینوئین (راکوتان) استفاده کردهاند، به احتمال زیاد کاندید مناسبی برای لایهبرداری شیمیایی محسوب نمیشوند.
3. درمان لک صورت با لیزر
در این روش، متخصص پوست از پرتوی نور برای هدف قرار دادن لکههای پوستی استفاده میکند. لیزر بدون اینکه به سطح پوست آسیب برساند باعث از بین رفتن سلولهای تولیدکنندهی ملانین میشود.
گاهیاوقات از لیزردرمانی بهعنوان درمان قطعی لک صورت یاد میشود. با این حال، باید بدانید که این روش درمانی ممکن است باعث بدتر شدن تغییر رنگ پوست شود. بنابراین پچ تست قبل از انجام آن ضروری است. از سایر عوارض احتمالی لیزر میتوان به سوختگی، اسکار و عفونت باکتریایی اشاره کرد.
4. درمان لک با میکرونیدلینگ
میکرونیدلینگ یک روش کمتهاجمی است که طی آن پزشک از سوزنهای نازک برای ایجاد سوراخهای ریز در لایهی فوقانی پوست استفاده میکند. این کار باعث میشود پوست کلاژن و الاستین بیشتری بسازد. همچنین لکههای تیره، چینچروکها و منافذ بزرگ را کاهش میدهد.
میکرونیدلینگ مانند هر روش درمانی دیگری عوارض دارد. بهعنوان مثال، ممکن است پوست شما تا چند روز بعد از انجام آن قرمز باشد. سایر عوارض احتمالی عبارتند از: خونریزی، کبودی و عفونت. کسانی که به بعضی از بیماریهای پوستی مثل پسوریازیس یا اگزما مبتلا هستند، زخم باز یا آکنهی فعال دارند یا اخیرا پرتودرمانی انجام دادهاند احتمالا کاندید ایدئالی برای میکرونیدلینگ محسوب نمیشوند.
5. درمان لک با مزونیدلینگ
در مزونیدلینگ، کوکتلهای مزوتراپی به کمک سوزنهای بسیار نازک به لایهی مزودرم (لایهی میانی پوست) تزریق میشوند تا لک صورت را از بین ببرند و تولید کلاژن را افزایش دهند. برای انجام مزونیدلینگ از یک دستگاه خاص که دارای تعداد زیادی سوزن نازک و ریز است، استفاده میشود. التهاب، قرمزی و سوزش پوست، خونریزی، عفونت و اسکار از عوارض احتمالی مزونیدلینگ هستند.
6. از بین بردن لک صورت با میکرودرم ابریژن
از میکرودرم ابریژن هم میتوان برای از بین بردن جای جوش و سایر لکههای پوستی استفاده کرد. در حین میکرودرم ابریژن، پزشک از یک دستگاه خاص با سطح ساینده برای حذف لایهی فوقانی پوست استفاده میکند. این کار باعث تشکیل کلاژن جدید میشود و به کاهش لکهها کمک میکند.
از یک هفته قبل از میکرودرم ابریژن باید از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، استفاده از کرمهای برنزهکننده و اپیلاسیون خودداری کنید. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد که استفاده از کرمها و ماسکهای لایهبردار را از سه روز قبل از درمان متوقف کنید.
میکرودرم ابریژن دورهی نقاهت ندارد، اما میتواند پوست را بهطور موقت تحریک یا متورم کند یا حساسیت آن را به نور خورشید افزایش دهد. بنابراین استفاده از کرم ضدآفتاب ضروری است.
7. درمان لک صورت با کرایوتراپی
در کرایوتراپی یا سرمادرمانی از نیتروژن مایع برای از بین بردن لکههای پوستی استفاده میشود. کرایوتراپی پوست را روشن میکند و حتی میتواند خطوط ریز ایجادشده روی آن را کاهش دهد.
کرایوتراپی یک روش درمانی کمتهاجمی است. با این حال، ممکن است در بعضی از افراد عوارض جانبی ایجاد کند. این عوارض عبارتند از: تورم، اسکار و عفونت پوست. در صورت مشاهدهی علائم عفونت (قرمزی، چرک و تب)، فورا با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر متوجه هر گونه مشکل پوستی شدید، نزد پزشک بروید.
8. درمان لک با فیشیال صورت
فیشیال یک درمان غیرتهاجمی است که برای پاکسازی، لایهبرداری و رسیدگی به بعضی از مشکلات پوستی انجام میشود. فیشیال به کوچک شدن منافذ کمک میکند، تولید چربی را در پوست کاهش میدهد و باعث محو شدن لکههای تیره میشود.
9. راههای از بین بردن لک صورت در خانه
علاوه بر درمانهای تخصصی که تحت نظر پزشک انجام میشوند، ممکن است راهکارهای خانگی هم به رفع لکههای پوستی تیره کمک کنند. این راهکارها شامل موارد زیر هستند:
- کرمهای بدون نسخه (OTC): کرمهای بدون نسخه به اندازهی کرمهای تجویزی قوی نیستند، اما میتوانند به کمرنگ شدن لکهها کمک کنند. این کرمها معمولا از آزلائیک اسید، رتینول یا آلفا هیدروکسی اسید تشکیل شدهاند و با لایهبرداری پوست باعث یکدست شدن آن میشوند.
- ترکیبات طبیعی: بعضی از تحقیقات نشان دادهاند که ترکیبات طبیعی مثل نیاسینامید (یک نوع ویتامین B3)، سویا، عصارهی شیرین بیان و… به درمان لکههای تیرهی روی پوست کمک میکنند.
- لوازم آرایشی: لوازم آرایشی باعث روشن شدن لکههای تیره نمیشوند، اما آنها را میپوشانند تا کمتر به چشم بیایند.
درمانهای خانگی که باید از آنها اجتناب کنید
این روزها در وبسایتها و شبکههای اجتماعی مختلف راهکارهای زیادی برای درمان لک صورت تبلیغ میشود که بسیاری از آنها عوارض جانبی دارند یا توسط تحقیقات علمی حمایت نمیشوند.
در بعضی موارد، امتحان کردن درمانهای تاییدنشده ممکن است باعث تشدید مشکلات پوستی شود. بهعنوان مثال، متخصصان استفاده از آب لیموترش یا اسکرابهای ساینده را توصیه نمیکنند. چون این روشها میتوانند لکههای تیره را بدتر کنند.
گاهیاوقات خطرات استفاده از محصولات روشنکنندهی پوست بیشتر از فواید آنها است. چون بعضی از این محصولات حاوی موادی مثل جیوه هستند که میتوانند به پوست یا سلامت عمومی شما آسیب برسانند. جیوه یک فلز بسیار سمی است که روی سیستم ایمنی، دستگاه گوارش، سیستم عصبی، ریه، کلیه، پوست و چشم تاثیر منفی دارد.
10. درمان لکهای سفید صورت
اگر لکههای سفید در اثر تماس با اشعهی ماوراء بنفش ایجاد شده باشند، برای جلوگیری از بدتر شدن آنها باید از پوست خود در برابر نور آفتاب محافظت کنید. بسته به علت ایجاد این لکهها، ممکن است پزشک یکی از راهکارهای زیر را توصیه کند:
- کرم رتینوئید موضعی
- استروئید موضعی
- میکرودرم ابریژن
- داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی (برای درمان تینهآ ورسیکالر)
انواع لک پوستی
قبل از آشنایی با سریعترین راه از بین بردن لک صورت، بهتر است ابتدا در مورد انواع لک اطلاعات کسب کنید. لکهای پوستی انواع مختلفی دارند که در ادامه به تعدادی از شایعترین آنها اشاره میکنیم.
1. لکههای قهوهای روی پوست
لکههای قهوهای در اثر افزایش فعالیت ملانوسیتها ایجاد میشوند. اشعهی ماوراء بنفش (UV) خورشید تولید ملانین را در این سلولها تحریک میکند که این موضوع به تیره شدن یا برنزه شدن پوست منجر میشود.
عوامل دیگری هم میتوانند در بروز لکههای تیره نقش داشته باشند. بهعنوان مثال، میتوان به مصرف دارو (داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، داروهای شیمیدرمانی، داروهای ضدمالاریا و داروهای ضدتشنج)، التهاب ناشی از بیماریهای پوستی (اگزما، پسوریازیس و آکنه) و سرطان پوست اشاره کرد. بهعلاوه، گاهیاوقات این لکهها بعد از بهبود سوختگیها و بریدگیها روی پوست ایجاد میشوند.
2. کک و مک
منظور از کک و مک لکههای مسطح کوچکی است که معمولا در مناطقی از بدن که در معرض نور آفتاب قرار دارند، ایجاد میشوند. لکههای ناشی از کک و مک به رنگ خرمایی، قرمز، قهوهای روشن یا قهوهای تیره هستند.
هر فردی ممکن است به کک و مک مبتلا شود. با این حال، این مشکل در کسانی که پوست روشن و موهای بلوند یا قرمز دارند، شایعتر است. کک و مک اغلب بهدلیل تماس طولانیمدت با اشعهی ماوراء بنفش خورشید ایجاد میشود. اما میتواند دلایل دیگری هم داشته باشد که عبارتند از:
- ژنتیک: چند ژن با کک و مک مرتبط هستند.
- گزرودرما پیگمنتوزوم (Xeroderma pigmentosum): یک بیماری نادر است که باعث افزایش حساسیت به نور ماوراء بنفش میشود.
درمان کک و مک بهطور کامل امکانپذیر نیست. با این حال، میتوان لکهای ناشی از آن را با استفاده از روشهای مختلف مثل لایهبرداری، کرایوتراپی (سرمادرمانی) و… روشنتر کرد.
3. ملاسما یا لک ناشی از بارداری
ملاسما یک بیماری پوستی است که معمولا زنان بهخصوص زنان باردار را تحت تاثیر قرار میدهد. در بیشتر موارد، این عارضه در سالهای باروری رخ میدهد.
در حال حاضر، علت دقیق ملاسما مشخص نیست. اما پزشکان معتقدند که بهدلیل عملکرد نادرست ملانوسیتها و افزایش تولید ملانین در بعضی از قسمتهای بدن ایجاد میشود. این مشکل اغلب افراد با پوست تیره را درگیر میکند. چون این افراد در مقایسه با کسانی که پوستشان روشن است، ملانوسیت بیشتری دارند.
جلوگیری از لک صورت در دوران بارداری ساده نیست. از سوی دیگر، این عارضه همیشه به درمان نیاز ندارد. اگر بارداری و تغییرات هورمونی ناشی از آن علت ملاسما باشد، لک صورت احتمالا پس از زایمان از بین میرود. اما در سایر افراد ممکن است برای چند سال یا حتی تا آخر عمر باقی بماند.
اگر ملاسما با گذشت زمان از بین نرفت، میتوانید برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید. با این حال، به یاد داشته باشید که این درمانها ممکن است برای همه موثر نباشند. همچنین این احتمال وجود دارد که ملاسما حتی پس از درمان موفقیتآمیز عود کند.
4. لک ناشی از آفتابسوختگی
لک ناشی از نور خورشید که به آن لک کبدی هم میگویند، پس از مواجهه با نور آفتاب یا استفاده از تختهای برنزهکننده ایجاد میشود. این لکهای تیره روی قسمتهایی از بدن که بیشتر در معرض نور خورشید هستند (از جمله صورت، دستها و بازوها) ظاهر میشوند.
اگر بهدلیل آسیب ناشی از نور خورشید به لک صورت مبتلا شدهاید، از یک ضدآفتاب مناسب استفاده کنید. با خرید انواع ضد آفتاب میتوانید فرآیند هایپرپیگمانتاسیون را متوقف کنید و جلوی آسیبدیدگی بیشتر پوست را بگیرید.
5. لک جای جوش
گاهیاوقات ممکن است بعد از برطرف شدن آکنه با مشکل لکههای تیره روی پوست روبهرو شوید. این عارضه در کسانی که پوست تیره دارند، شایعتر است. چرا که آکنه میتواند بهطور تصادفی تولید ملانین را در پوست این افراد افزایش دهد.
در صورتی که آکنه به عمق پوست نفوذ کرده باشد، احتمال ایجاد لک بیشتر است. همچنین تحریک جوش و عوامل ژنتیکی هم میتوانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. اگر آکنه در یکی از اعضای خانوادهی شما باعث لک شده باشد، شما هم مستعد ابتلا به این مشکل هستند.
6. لکهای سفید پوستی
بسیاری از افراد در دورهای از زندگی خود با لکههای پوستی سفید مواجه میشوند. این لکهها ممکن است فقط روی صورت باشند یا روی سایر قسمتهای بدن از جمله قفسهی سینه و بازوها هم ظاهر شوند. از اصلیترین دلایل ایجاد لکههای سفید میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- میلیا (Milia): میلیا در اثر محبوس شدن کراتین در زیر پوست ایجاد میشود. کراتین پروتئینی است که لایهی بیرونی پوست را میسازد. افزایش سن و کاهش توانایی بدن برای حذف سلولهای مردهی پوست باعث میلیا میشود. از سایر علل بروز این مشکل میتوان به سوختگی، آسیب نور خورشید و استفاده از استروئیدهای موضعی اشاره کرد.
- پیتریازیس آلبا (Pityriasis alba): یک نوع اگزما است که باعث ایجاد لکههای پوستهپوسته و بیضی شکل میشود. این اختلال پوستی تقریبا 5 درصد کودکان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد. بیشتر این بیماران سه تا 16 ساله هستند.
- تینهآ ورسیکالر (Tinea versicolor): یک اختلال پوستی است که در اثر رشد بیش از حد مخمر یا قارچ ایجاد میشود. بعضی از افراد مبتلا به این بیماری دچار لکههای صورتی، قرمز یا قهوهای میشوند، اما سایرین ممکن است لکههای سفید داشته باشند.
- هیپوملانوز قطرهای ایدیوپاتیک (Idiopathic guttate hypomelanosis): لکههای سفیدی هستند که بهدلیل مواجهه طولانیمدت با اشعهی ماوراء بنفش روی پوست ایجاد میشوند. تعداد و اندازهی این لکهها متفاوت است، اما معمولا گرد، مسطح و بین ۲ تا پنج میلیمتر هستند.
7. بیماری برص
بیماری برص هم میتواند یکی از دلایل ایجاد لک سفید روی صورت باشد. اگر میخواهید بدانید که بیماری برص چیست، باید بگوییم که این اختلال پوستی بهدلیل از بین رفتن رنگدانهها ایجاد میشود. برص میتواند روی قسمتهای مختلف بدن از جمله صورت، دستها، پاها و اندام تناسلی تاثیر بگذارد.
لکههای سفید ناشی از برص ممکن است در ابتدا کوچک باشند و بهتدریج بزرگ شوند، به طوری که در نهایت سطح وسیعی از بدن را بپوشانند. این بیماری میتواند در هر سنی رخ دهد، اما معمولا در افراد زیر 20 سال دیده نمیشود. اگر سابقهی ابتلا به برص در خانواده وجود داشته باشد، احتمال بروز آن افزایش مییابد.
درمان برص به شدت علائم آن بستگی دارد. پزشک ممکن است روشهای مختلف مثل کرمهای موضعی، داروهای خوراکی و… را برای کمک به بازیابی رنگ پوست و جلوگیری از گسترش لکههای سفید توصیه کند. پیوند پوست هم میتواند برای درمان این بیماری موثر باشد. در این روش، پزشک پوست یک قسمت از بدن را برمیدارد و آن را به سایر نواحی پیوند میزند.
لکههای تیرهی روی پوست معمولا به درمان نیاز ندارند. با این حال، بعضی از افراد ممکن است برای بهبود ظاهر خود بخواهند آنها را از بین ببرند. انتخاب سریعترین راه از بین بردن لک قهوهای صورت به عوامل مختلفی مثل اندازهی لک و رنگ پوست بستگی دارد.
همهی افراد بهخصوص کسانی که رنگ پوستشان تیره است، باید قبل از خرید انواع کرم ضدلک با پزشک مشورت کنند یا با احتیاط بهسراغ سایر روشهای درمانی بروند. چون استفاده از محصول نامناسب میتواند به روشن شدن سایر قسمتهای پوست منجر شود. همچنین بعضی از محصولات ممکن است هایپرپیگمانتاسیون را تشدید کنند.
کلام پایانی
بسته به علت لک صورت، درمانهای پزشکی یا خانگی ممکن است به حذف یا کاهش آن کمک کنند. پزشک میتواند بسته به نوع پوست و سایر ویژگیهای فردی، بهترین روش درمانی را به شما پیشنهاد دهد.
به یاد داشته باشید که اکثر لکههای پوستی بیضرر هستند و به درمان نیاز ندارند. اما در صورت مشاهدهی هر گونه علامت غیرعادی (برای مثال، تکثیر لکهها یا بزرگ شدن آنها) باید به متخصص پوست مراجعه کنید.
منابع: medicalnewstoday, medicalnewstoday, healthline, my.clevelandclinic
نوشته سریعترین راه از بین بردن لک صورت؛ نتیجه قطعی فقط در چند روز اولین بار در دیجیکالا مگ. پدیدار شد.
0 نظرات